.
Ας κλείσουμε με μια επισκόπηση του χρόνου – ενός σημαδιακού χρόνου όπως διαγράφεται στο φόντο της ευρύτερης περιόδου..
Κραν Μοντανα: Μια χαμένη «ιστορική ευκαιρία» – με ένα έγγραφο στο τραπέζι και ήδη απώλειες από τις παλινδρομήσεις..
Στο κυπριακό, είχαμε το αποκορύφωμα του Κραν Μοντανά, και την αποκάλυψη του καιροσκοπισμού του Αναστασιάδη… Ήταν δυο διαδικασίες που αλληλο-διασταυρώθηκαν: καθώς το κυπριακό κορυφωνόταν και έφτανε στο σημείο μιας συμφωνίας, όπως παρατήρησαν όλοι οι συμμετέχοντες πλην της ελληνοκυπριακής και ελληνικής πλευράς [αν και η συνειδητή προσπάθεια του Αναστασιάδη να αποτρέψει επίσκεψη Τσίπρα, μάλλον δείχνει ότι η παρουσία του Κοτζιά ήταν παλι διακοσμητική για την στρατηγική Αναστασιάδη να φύγει χωρίς λύση] υπήρχε στο τραπέζι σχέδιο συμφωνίας, αλλά το ναυάγησε ο Αναστασιάδης με αστείες δικαιολογίες και ψέματα αντίστοιχα του «δεσμεύομαι» της αρχής της θητείας του. Η τάση του Αναστασιάδη να μην θέλει κατάληξη φαινόταν από το φθινόπωρο του 2016 – και ήδη είχε το κόστος της. Η Μόρφου δεν θα είναι πια ολόκληρη υπό επιστροφή, ενώ και η ρύθμιση 4 προς 1 για την τελική σύνθεση του πληθυσμού έχει πια μάλλον χαθεί στην αρχική της μορφή μετα την προσπάθεια του Αναστασιάδη να την χρησιμοποιήσει για να κερδίσει προεκλογικό χρόνο…
Γιατί ήθελε χρόνο; Διότι προφανώς δεν ήθελε και δεν πίστευε ότι θα μπορούσε να φτάσει σε λύση η διαδικασία… Απεναντι στου Συναγερμικους που υποστηριζαν την λυση χρησιμοποίησε τον δήθεν φόβο ότι δεν θα περνούσε η λύση χωρίς ουσιαστικά τεκμήρια[1] γιατί ίσως φοβόταν περισσότερο το ρήγμα στο δικό του κόμμα, το οποίο δεν προσπάθησε καθόλου να προετοιμάσει για λύση..
Υποχώρηση του κλίματος λύσης και συντήρηση των πόλων της ελπίδας….
Σήμερα, το κλίμα και η πλειοψηφία της λύσης έχει υποχωρήσει στην ελληνοκυπριακή κοινότητα – αλλά παραμένει ο σαφής πόλος της αριστεράς, αλλά και δυναμική αυτονομίας [απέναντι στην Τουρκία και όχι μόνο] στην τουρκοκυπριακή κοινότητα [αν και είναι λογικό και εκεί να σκληρύνουν οι στάσεις απέναντι σε πολιτικές που θυμίζουν το οδυνηρό παρελθόν, όπως αυτές του Αναστασιάδη] …Ανοίγματα, όπως εκείνα με την επιστροφή των Μαρωνιτών που υποχρέωσαν σε άτακτη υποχώρηση την κυβερνητική προπαγάνδα, ήταν και θα είναι και στο μέλλον ελπιδοφόρα [λχ. σε συνάρτηση με το Βαρώσι].. Την πρωτοβουλία για την λύση φαίνεται να την έχει η τουρκοκυπριακή πλευρά τωρα. Ιδιαίτερα μετά την πλήρη απενοχοποίηση της Τουρκίας στο Κραν Μοντανά. Ίσως μάλιστα στο μέλλον να αποδειχθεί ότι εκείνο το κρίσιμο πρώτο εξάμηνο του 2017, οι ελληνοκύπριοι είχαν πολύ περισσότερα ατού στα χερια, από όσα θα έχουν ποτέ στο μέλλον..
Μια κυβέρνηση της διαπλοκής που επέλεξε την επιστροφή στο παρελθόν και την ακινησία στην επιφάνεια..
Παράλληλα, ο Αναστασιάδης είναι ένας βαθύτατα διαπλεκόμενος πολιτικός και αυτό δεν σταμάτησε με την ανάληψη της προεδρίας. Κυβερνά με την νοοτροπία που αποκάλυπτε η φράση την οποία είπε στον Πανίκο Δημητριάδη, ενώ εξαπέλυε την επίθεση εναντίον του γιατί ο τότε επικεφαλής της Κεντρικής δεν ήταν πειθήνιος στις διευκολύνσεις που ήθελε ο Αναστασιάδης για τους πελάτες του δικηγορικού του γραφείου: «πουτανα και πατρωνα της πολιτικης». Και γενικότερα, η προεδρία του που ξεκίνησε με το σκάνδαλο της εκροής των συμπέθερων και συνεχίστηκε με διάφορα ανάλογα σκάνδαλα [Ryanair, Μεσοβούνια-Γεροσκήπου, διορισμοί σε ΔΣ τραπεζών, nicos plots κοκ] τοσο του ίδιου οσο υπουργών του [του Χάρη με τους διορισμούς του, του Χάσικο με τις πολλαπλές συγκρούσεις συμφερόντων, του Ιωνά να είναι σε μόνιμη αντίφαση το τί λέει και τι κανει, της Ζέτα και της επιμονής της για εξυπηρέτησης του Σιακολα κοκ]. Αυτή η κατάσταση κατέγραψε την αδυναμία του [αλλά και των ατόμων που επέλεξε να τον περιβάλλουν] να κατανοήσουν ότι η διαπλοκή είναι τεράστιο πρόβλημα και για την ισονομία, αλλά και για την Δημοκρατία – αλλα και για τις προοπτικές της κοινωνίας… Κυβέρνησε με άξονα το παρελθόν εκμεταλλευόμενος την οικονομική κρίση και χρησιμοποιώντας τον έλεγχο [μέσω διαπλοκής και παλιν] στα ΜΜΕ…Ο ίδιος και το περιβάλλον του φαίνονται να αδυνατούν να αντιληφθούν ότι κυοφορείται μια έντονη αντίφαση αναμεσά στις δυναμικές της κοινωνικής εξέλιξης και την πραγματικότητα με την οποία κυβερνά/ουν…
Σε αυτό το πλαίσιο η αδυναμία κατανόησης των αναγκών για λύση στο κυπριακό είναι κατανοητή. Ήταν συνολικά μια κυβέρνηση συντήρησης και επιστροφής στο παρελθόν με άξονα το βραχύβιο ιδιωτικό κέρδος…
Η έκρηξη στην αρχή της θητείας της κυβέρνησης, το 2013, για το καθολικό κούρεμα, φαίνεται να ερμηνεύτηκε όχι σαν σημείο έκρηξης αντιφάσεων αλλα σαν μήνυμα για ακινησία με στόχο την, κάτω από την επιφάνεια προώθηση της ιδιωτικής διαπλοκής.…
Σε αυτό το πλαίσιο, η υπόθεση του Ρικκου Ερωτοκρίτου ήταν ίσως ενδεικτική του όλου της διαπλοκής – απλώς ο Ρίκκος πιάστηκε γιατί υπήρχε ένας έντιμος αξιωματούχος δίπλα του που δεν έκανε τα στραβά μάτια, αλλά και ο ίδιος ο Ρικκος είχε εκτραχυνθεί αρκετά με την έπαρση της εξουσίας… Έστηνε κομπίνες από την εισαγγελία στα δικαστήρια…Φαινόταν περισσότερο από Οσο επιτρέπει η επιφάνεια της συγκάλυψης…
Το alter ego της διαπλοκής είναι η ακινησία στο κυπριακό. Με ρητορικές επιστροφές στο παρελθόν σαν συγκολλητική ουσία της επιφάνειας….
Οπότε, σε αυτό το πλαίσιο της διαπλοκής, ο Αναστασιάδης και οι συν αυτώ, δεν θέλουν, δεν τους συμφέρει μια λύση… Εκτός και αν πιεστούν. Αλλά με φόντο τις εκλογές, ο κίνδυνος συσπείρωσης του κέντρου και μερίδας του ΔΗΣΥ [κίνδυνος που διαφάνηκε και στις βουλευτικές] σήμαινε ότι η λύση [ή έστω κάποια βήματα προς λύση], αποκλείστηκαν. Ο Αναστασιάδης, σε όλο το 2017 συμπεριφερόταν σαν ένας απορριπτικός πρόεδρος με ανάλογες δηλώσεις για «οπαδούς της ό,ποιας λύσης», άξεστη συμπεριφορά απέναντι στον κ. Άιντε, επιθέσεις ενάντια στον Ακιντζή κοκ…
Αυτό το σκηνικό για πρώτη φορά έθεσε την υποτιθέμενη πτέρυγα της λύσης του ΔΗΣΥ προ του ιστορικού διλλήματος – είτε η λύση, είτε η εξουσία. Όσοι είχαν αμφιβολία μάλλον θα διαπιστώσουν [αν οι τάσεις των στοιχείων που δημοσιεύονται, επαληθευτούν] ότι ο ΔΗΣΥ είναι βασικά κόμμα εξουσίας [όπως κατηγορούσε κάποτε το ΔΗΚΟ] και ότι ο Κληριδισμός ήταν περίβλημα χωρίς ιδιαιτερο βάθος...
Κάποιος έπρεπε να αναλάβει αυτήν την ευθύνη: η θέση της αριστεράς σαν πόλος της λύσης σε ένα περιβάλλον όπου η ελπίδα φαίνεται πια μόνο αμυδρά…
Έτσι το βάρος της στήριξης του πόλου της λύσης έπεσε πάλι μόνο στην αριστερά. Είναι σαφώς δύσκολο σκηνικό, αλλά ένα αναπόφευκτο έργο, το οποίο κάποια πολιτική δύναμη έπρεπε να αναλάβει. Όμως η πιθανότητα συνεργασίας η εμπιστοσύνης της αριστεράς προς το χώρο της δεξιάς μάλλον θα πρέπει πιά να θεωρείται ότι έχει σπάσει, όπως όταν ραγίζει το γυαλί… Ήδη ίσως αυτό γίνεται αντιληπτό από το κέντρο που κάνει κινήσεις προσέγγισης της αριστεράς με βάση τα κοινωνικοοικονομικά…
Η επόμενη μέρα των εκλογών θα είναι ενδιαφέρουσα…
Η κυπριακή εσωτερική πολιτική διαμορφώνεται από τις δυναμικές των εξωτερικών γεωπολιτικών συνθήκων στην Ανατολική Μεσόγειο: η νέα κατάσταση μετα το τέλος του Συριακού πολέμου και την σταθεροποίηση στο Ιράκ μετα την αμερικανική εισβολή του 2003
Το κυπριακό, όμως, πάντα ήταν άμεσα συσχετισμένο με την γεωπολιτική ισορροπία γύρω από την Κύπρο. Αν δεν ήταν ο εμφύλιος [σαν προέκταση του ψυχρού πολέμου] στην Ελλάδα το 1947-49, και αν η Μέση Ανατολή δεν έμπαινε στο σκηνικό με την αντιπαράθεση με το Ισραήλ, όπως διαμορφώθηκε το σκηνικό μετά το 1948, ίσως τα πράγματα να ήταν συνολικά διαφορετικά και για την Κύπρο – με μια πιο ομαλή από-αποικιοποιηση κοκ. Το 2018, σηματοδότησε για πρώτη φορά σημαντικές γεωπολιτικες μετατοπίσεις, που αναπόφευκτα, και παλιν, θα σφραγίσουν την επόμενη περίοδο.
Η Ρωσία εμφανίστηκε για πρώτη φορά μετά τον ψυχρό πόλεμο ως αποφασιστικός παράγοντας έξω από την περιοχή της τέως Σοβιετικής Ένωσης – με την νικηφόρα παρέμβαση στην Συρία. Ταυτόχρονα, [και με άξονα πάλι το συριακό] διαμορφώθηκε ένα μπλοκ που ξεκινά από την Τεχεράνη περνά από το Ιράκ, Συρία και φτάνει στον Λίβανο και έχει την συνεργασία της Τουρκίας. Αυτό δεν είναι ένας συνασπισμός που υπόκειται σε κάποιο ηγετικο κράτος, όπως προσπάθησε ανεπιτυχώς να πετύχει η Σαουδικής Αραβία [η οποία είχε μια σειρά από προσπάθειες που κατέληξαν σε φιάσκο φέτος - από τον αποκλεισμό του Κατάρ μέχρι την απαγωγή Χαριρι] η οι ΗΠΑ. Αντίθετα, είναι συνεργασία που στηρίζεται στους άξονες αυτονομίας από την Δύση – και στο περιορισμό των προσπαθειών του Ισραήλ για υπονόμευση του περίγυρου του σαν στρατηγική του «διαίρει και βασίλευε» ή έστω σαν μετατόπιση εστίασης... Αν κάποιος μπορεί να ονομάσει αυτό το μπλοκ φιλο-σιητικό εν μέρει λόγω Ιράν, και πλειοψηφίας στο Ιρακ, θα πρέπει ταυτόχρονα να λάβει υπό οψιν ότι περιλαμβάνει και μια μεγάλη σουνιτικη δύναμη, την Τουρκία, την πιο χαρακτηριστικά κοσμική κοινωνία που απέμεινε, την Συρία, και ένα πολύ –κοινοτικό κράτος, τον Λίβανο - συν το Ιράκ ως επίσης πολύ-κοινοτική κοινωνία..
Και όσον αφορά στην Κύπρο αυτό το μπλοκ ουσιαστικά καλύπτει τα βόρεια και ανατολικά σύνορα της Κύπρου [και την ανάλογη ΑΟΖ] ενώ η Τουρκία διεκδικεί και την ΑΟΖ δυτικά..
Γεωπολιτικά, η ελληνοκυπριακή πολιτική το 2017 υπήρξε μια δραματική αποτυχία – ουσιαστικά η Τουρκία αναδείχθηκε σε ηγετική χώρα του μουσουλμανικού κόσμου, και σε μια περιφερειακή δύναμη, και η αντιφατική πολιτική της της ελληνοκυπριακής ηγεσίας απλώς της επέτρεψε να κανει επίδειξη της ντε φάκτο διεκδίκησης της ΑΟΖ δυτικά της Πάφου..
Αυτή η απομόνωση επιβεβαιώθηκε αυτήν την εβδομάδα με την ανακοίνωση από τον Χριστοδουλίδη επισκέψεων σε Ισραήλ και Σαουδική Αραβία – το οποίο πρέπει να συσχετιστεί με την αποτυχία της επίσκεψης [προεκλογικής και παλιν] στην Μόσχα – και το φιάσκο των προσπαθειών της Λευκωσίας να ευκολύνει το Ισραήλ με μεταφορές όπλων στου κούρδους του Ιράκ την στιγμή της αποτυχίας τους να αποσχιστούν.. Η εικόνα της Λευκωσίας ως υποχείριο του Τελ Αβίβ ήταν κωμικά εμφανής…
Ένα, επιφανειακά, τουλάχιστον, ελεγχόμενο προεκλογικό θέαμα
Η εσωτερική πολιτική δεν φάνηκε να έχει ιδιαίτερες διαφοροποιήσεις στην πορεία προς τις εκλογές… Η πλειοψηφία των ΜΜΕ φάνηκε να ελέγχεται από τον Αναστασιάδη, ο οποίος προσπαθεί να επανεκλεγεί ποντάροντας στην διαίρεση των αντίπαλων του. Αλλα η μειοψηφική θέση του ΔΗΣΥ είναι πια εμφανής. Και αναλόγως συγκυριών μπορεί να χάσει τις εκλογές παρα την συσπείρωση της συναγερμικης δεξιάς αν αντι αποχή οι αντίπαλοι επιλέξουν να ψηφίσουν τον αντίπαλο του Αναστασιάδη στο δεύτερο γύρο..
Και οι μορφές ωρίμανσης και αντίστασης των θεσμών στην επιστροφή στο παρελθόν των πελατειακών σχέσεων: ο Γενικός Εισαγγελέας και Γενικός Ελεγκτής
Στα θετικά της εσωτερικής πολιτικής μπορεί να αναφερθεί η οριστική διαμόρφωση της εικόνας μερικών ανεξάρτητών θεσμών [Εισαγγελίας και Εκλεκτικής υπηρεσίας] οι οποίοι μετά από αυτήν την διαπλεκόμενη διακυβέρνηση θα καταγραφούν σαν πρότυπα ανεξαρτησίας θεσμών σε μια δημοκρατική πολιτεία – μια κατάσταση που γίνεται όλο και πιο σαφής με τον τρόπο που ο Αναστασιάδης μοιράζει πόστα [λ.χ. Επίτροπος διοίκησης, επίτροπος προσωπικών δεδομένων] σαν είδος εξαγοράς ΜΜΕ [συγκρότημα Λοττιδη, Πολίτης κοκ].. Η σύγκριση των ανεξάρτητων με τους διαπλεκόμενους γίνεται σαφής αν δει κανείς τις συστηματικές πια επιθέσεις του Πολίτη, σαν κυβερνητικής εφημερίδας, σε όσους δεν εξυπηρετούν την κυβερνητική γραμμή η ανάλογα συμφέροντα..
Η αντιπαράθεση είναι πια διαφανή και δημόσια …
Αυτή η θεσμική αντιπαράθεση είναι προϊόν της εντυπωσιακή οπισθοδρόμησης της παρούσας διακυβέρνησης, αλλά και της ενίσχυσης του αισθήματος στην κοινωνία ότι η Πολιτεία δεν είναι απλώς κοτσιάνι των ημετέρων… Είναι μέσα από αυτήν την [ιστορική μπορεί να πει κανείς] αντιπαράθεση [η οποία έχει δομικές αιτίες] που αναδύεται η ελπίδα μιας άλλης μορφής σεβασμού της ισονομίας και των θεσμών στο μέλλον…
…Το νέο που αναδύεται…
Ταυτόχρονα, η εμφάνιση κινημάτων που διεκδικούν δικαιώματα και πρακτικές με βάση διεθνείς συνθήκες και οδηγίες, ενισχύει τον εναλλακτικό ακτιβιστικο χώρο [είτε για τα ανθρώπινα δικαιώματα, είτε για τα οικολογικά όρια, είτε για διαφορετικές μορφές ταυτοτήτων, είτε για εναλλακτική πληροφόρηση, είτε για νέες μορφές εργατικών διεκδικήσεων κοκ] δημιουργώντας ένα νέο πλαίσιο διεκδικήσεων, οι οποίες συνδυαζόμενες με τα ανάλογα τουρκοκυπριακά κινήματα, συνθέτουν ένα νέο χώρο – ακτιβισμού, διεκδικήσεων και εναλλακτικής οπτικής.
Ο θάνατος του Κ. Αχνιώτη και η πλουραλιστική εικόνα αυτού του χώρου στην κηδεία του – και η διεθνής αναγνώριση του Κλείτου Παπαστυλιανού ως ακτιβιστή, συνθέτουν το πλαίσιο αυτού του αναδυομένου χώρου που ανοίγει μια σειρά νέων προοπτικών σε συνδυασμό και με τα ιστορικά κινήματα –όπως το εργατικό και το κίνημα επανένωσης…
Αν η αντίσταση των θεσμών δίνει νόημα στο δημοκρατικό πολίτευμα σε μια εποχή που η εξουσία επιστρέφει στο παρελθόν των πελατειακών σχέσεων, τα νέα κινήματα ανήκουν στην δυναμική διεύρυνσης των θεσμών στο μέλλον…. με διεθνή φόντο – και σε αντίθεση με το σκηνικό του εγκλωβισμού της νυν εξουσίας σε σχέσεις εξάρτησης και διαπλοκής με καθεστώτα που βασίζονται στην καταστολή και το παρελθόν…
